ඒ උතුම් බුදුපියවරු, ශ්‍රද්ධාවෙන් යුතුව සිහි කළා.
භාවිතකායා, භාවිතසීලා, භාවිතචිත්තා යන ධර්මතාවයෝ මගින්, යම් දහමක් සිතේ පවත්වන්නේ ද, එවැනි ම වූ දහමක්, කවුළුව මගින් පවත්වන්නේ ය. 08/11/2024 නිබ්බාන භාවනාවේ දී දුන් සටහන භාවිතා කරන්න.
1. භාවිතකායා මගින් සම්මා ආජීවය නිසා අත්හැරීමක් ඇති ද එවැනි වූ දහමක් කවුළුවේ භවය අත්හැරීම සමඟ ඇති වේ. එයට සුභ ධාතු ඉවත් කිරීම බලපායි. එසේ ම සම්මා ආජීවය පැවැත්වීමට ද සුභ ධාතු ඉවත් කිරීම බලපායි.
2. භාවිතසීලා මගින් සම්මා වාචා සම්මා වායාම මගින් අත්හැරීමක් වන්නේ ද, එනම් වචී දුශ්චරිතයේ නොපිහිටීමක් ආරම්භ විරිය සමඟ ඇති වන්නේ ද, එසේ ම සම්මා සමාධිය සමඟ පරිවාර වූ දහමක් වෝකාරය ඉවතලීම සමඟ ඇති වන්නේ ය. මෙය අරූප ධ්‍යාන ඉවතලා, එහි නිත්‍යභාවය ඉවතලා, රූපය දෙස බලා සිටීමක් වැනි ය. එහි සුඹුල මෙන් වූ රූපය, විතක්ක විචාරයන්ගෙන් පරිවාර වීම වළකයි. මෙය කාම ධාතුව ගැන විමසීමෙන් වැටහේ.
ධාතු යන්න (stream) ප්‍රවාහය ලෙස ගත හැකි ය. මෙසේ සිතන්නේ, කාම ධාතු යන්න, ධාරාව ගැලීමට තුඩු දෙන ක්‍රියාවලිය කාම වස්තූන් සමඟ පැවැත්වීම ලෙස ගත හැකි ය. එය සංස්කාර සමඟ සම්බන්ධ ය. කාම ධාතු නිසා කාම සඤ්ඤා ඇති වේ. එහි කාම සඤ්ඤාව තුළ ක්‍රියාවලිය මගින් ඇති වූ සුඛ සඤ්ඤා මනසිකාරයෝ රඳයි, යනුවෙන් බුදුපියා පැවසුවා.
කාම විතක්කය එමගින් ඇති වන්නේ එහි ගැළපීම සොයයි. එනම් රඳන ලද සුඛ සඤ්ඤා මනසිකාරයන්ගේ ගැළපීම ඇති ද නැති ද යන්න සොයයි. මෙම අත්පත් කරගත් සුඛය මෙයට වඩා හොඳින් පැවැත්වීමට ක්‍රම සෙවීමට එය තුඩු දේ. එය කාම විචාරය මෙහෙයවීම මගින් සිදු වේ. එහි ගත හැකි පරාසයක් ඇත. එම පරාසය ඉක්මවා සිතන්නේ, එය ම ව්‍යාපාද විතක්කයට තුඩු දේ.
මෙසේ විමසන්නේ, අත්පත් කරගත් සුඛය මෙයට වඩා හොඳින් පැවැත්වීමට ක්‍රම සෙවීම කාම විචාරය මෙහෙයවීම මගින් සිදු වේ යන්න සමඟ භවයේ යෑම ද සැබැඳේ. කාම විචාරයේ අධික ලෙස බැස ගැනීමක් ඇද්ද, එය ම භවයේ යෑම ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකි ය. මේ නිසා භවයේ යෑම ඉවත් කිරීම මගින් ව්‍යාපාද සඤ්ඤා නැති වීම යන්න හොඳින් වැටහේ.
සම්මා වාචා මගින් අත්පත් කරගත් සුඛය මෙයට වඩා හොඳින් පැවැත්වීමට ක්‍රම සෙවීම නොකරයි. මෙසේ විචාරයෝ නැති වීම ම සම්මා වාචාවට ඇතුළත් වේ. ආර්ය වූ සම්මා වාචාව යොදාගන්න. “කතමා ච, භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවාචා අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා? යා ඛො, භික්‌ඛවෙ, අරියචිත්‌තස්‌ස අනාසවචිත්‌තස්‌ස අරියමග්‌ගසමඞ්‌ගිනො අරියමග්‌ගං භාවයතො චතූහි වචීදුච්‌චරිතෙහි ආරති විරති පටිවිරති වෙරමණී, අයං, භික්‌ඛවෙ, සම්‌මාවාචා අරියා අනාසවා ලොකුත්‌තරා මග්‌ගඞ්‌ගා.”
මුසාවාදය සුඛ යැයි කියයි. එයින් වෙන් වීම වන්නේ නම්, දුක බව දැන වෙන් වීම මෙනි. පරුෂා වාචය දෝමනස්සය හොඳ යැයි කියයි. එයින් වෙන් වීම දෝමනස්සයෙන් වෙන් වීම මෙනි. මෙසේ සිතන්නේ එය ම කාම විතක්ක ඉවතලීමට තුඩු දේ. කුමක් නිසා ද? කාම සඤ්ඤා මගින් ඇති වන්නේ දෝමනස්සයක් පමණි, බව දන්නා නිසා ය.
3. භාවිතචිත්තා - සම්මා සංකප්ප මගින් යම් තර්කයක් විතර්කයක් සුභය යන්න උදෙසා පිහිටීමක් වන්නේ ද, මෙය දුක යන තරමට පැවසීමට තරම් සම්මා සංකල්පයේ වචී සංඛාරය ප්‍රබල විය යුතු ය. එහි යම් සංකල්පයක් ඇති ද, එය දුක සංකල්පයේ පිහිටීමට තරම් ප්‍රබල විය යුතු ය. අප්පනා ව්‍යප්පනා යන දහමුන්, මෙම දුක යන අර්ථය ම ඔසවාගෙන පිහිටයි. මෙසේ සම්මා සමාධියට පදනම් වන දහමුන් පිහිටන්නේ ය.
ඉහත තුන් ධර්මය සමඟ අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් සංස්කාර වන බව පෙන්වන පටිච්චසමුප්පන්නතාවය අඩංගු වන්නේ, එය ම නිර්වාණය වේ.(*1)
ඒක තමයි මං කරපු භාවනාව.
මේකට තව ටිකක් එකතු කරනවා නම්,
පෝතලිය සූත්‍රයේ මනෝමය කාය අතහැර ශුක්‍රාණු ගන්නට යන්නාක් මෙන්, වචී සංඛාරයෝ ද ධාතු විෂයයේ මෙසේ යෙදෙන අයුරු මෙම භාවනාව මගින් වටහා ගන්නේ අරි අට මඟෙහි සීලය, ධාතු සමඟ ම සම්බන්ධ වන බව වැටහෙන්නේ, තථාගතයන් වහන්සේගේ අරි අට මඟෙහි ගාම්භීරත්වය වැටහෙන්නේ දැන් ය. ඇවිලගත් තණසුල ද හොඳින් වැටහෙන්නේ ය. අත්පත් කරගත් සුඛය, මීට වඩා හොඳින් පැවැත්වීමට ක්‍රම සෙවීම. මෙහි දී ධාරාව ගැලීමට තුඩු දෙන ක්‍රියාවලිය කාම වස්තූන් සමඟ ඇවිලී ඇත. එහි ඇවිලීම ක්‍රියාවලියට යොදා ගන්න.
මෙහි භාවිතකායා කොටස සිහි කරනවිට කම්මුල් සුඛ ලෙස දැනී, එය ඇස්වලින් ද සුඛ ලෙස දැනේ. භාවිතසීලා කොටස සිහි කරනවිට මුහුණින් ආලෝකය විහිදේ. භාවිතචිත්තා කොටස මෙනෙහි කරනවිට මුළු මුහුණ ම ශාන්ත සුඛ ස්වභාවයකට පත් වේ. මෙහි පලාසය නැති අතර එය සම්මා සමාධිය වේ. Repair කරනවිට එය මතක් වන්නේ, නැවතත් එසේ මුළු මුහුණ ම ශාන්ත සුඛ ස්වභාවයකට පත් වේ. එය ඇති වූ ස්වභාවය සිහි කිරීමෙන් පමණක් ගත හැකි ය. එය නිතර කරන්න එපා යැයි බුදුපියා පැවසුවා.
මෙම භාවනාවෙන් 700ක් පමණ නිවන් දකින්නේ ය.
ඒක තමයි එකතු කරන්න තියෙන්නේ.
සාකච්ඡාව 21/12/2024
සාකච්ඡාව අතරතුර එකතු කළ පාද සටහන්
(*1) ඉතින් මේකට ටිකක් එකතු කරනවා නම්, මෙහි පටිච්චසමුප්පන්නය ඇතුළත් වේ. එය මණ්ඩලාධිපති බුදුපියා පෙන්වූ දහම මෙනි. කුඩාවට පටන් ගන්නේ විශාල අර්ථය එහි ගැබ් වේ. ඔප්පු කර අවසාන ය. මුසාවාදය සුඛ යැයි කියයි. එයින් වෙන් වීම වන්නේ නම්, දුක බව දැන වෙන් වීම වන්නේ යම් ආකාරයට ද එසේ ම පටිච්චසමුප්පන්නතාවය වැටහේ. එනම් ඉවත් වුණොත්, දුක ඉවත් වේ. හාවන් මරණ තැනට නොයන්නේ, වේදනාවට තණ්හා නොවේ මෙනි.